Toelichting op de balans per 31 december 2023

VASTE ACTIVA

Algemene toelichting vaste activa

De vaste activa zijn een weergave van de investeringen zoals die in het verleden zijn uitgevoerd en van die welke momenteel in uitvoering zijn. De investeringen hebben in 2023 veelal geleid tot vermeerderingen van vaste activa, tenzij ze direct werden gedekt uit bijdragen van derden.

In de bijlage "Investeringsoverzicht" wordt per investering een korte toelichting gegeven op de actuele stand van zaken. Onder andere of de investering inmiddels is afgerond dan wel of de uitvoering doorloopt in 2024. Ook blijkt uit die bijlage welk deel van het investeringsbudget tot en met 2023 is besteed, en welk deel nog te besteden is.

De belangrijkste investeringen van 2023 worden ook in de onderstaande toelichting op de vaste activa benoemd.

Verschuivingen immateriële en materiële vaste activa

In 2023 is geconstateerd dat er in de jaarrekening 2022 een aantal vaste actieven niet in de juiste activa-categorie was gerubriceerd. Dit is in 2023 gecorrigeerd.

Om een aansluiting te maken met de beginstand van de verschillende categorieën is een verklarende tabel opgenomen. Gepresenteerd wordt de jaarrekening 2022, zoals vastgesteld, de verplaatsing in categorieën. Dit leidt tot een nieuwe stand per eind december 2022.

Aangezien de verplaatsingen zich hebben voorgedaan in zowel de materiële vaste activa als de immateriële vaste activa, zijn 2 tabellen opgenomen.

Immateriële vaste activa

Kosten van onderzoek en ontwikkeling van een bepaald actief         
Dit onderdeel bestaat uit twee projecten, zoals weergegeven in de onderstaande tabel.

De kosten van de sanering Hooiland worden gedekt met een bijdrage uit de algemene reserve. Deze wordt weergegeven als "desinvestering".
De ontwikkeling revitalisering Lemsterhoek betreft kosten die uiteindelijk deel gaan uitmaken van de nog in te stellen grondexploitatie revitalisering Lemsterhoek.

Overzicht belangrijkste investeringen:

Materiële vaste activa

De materiële activa bestaat uit de volgende hoofdonderdelen:

Investeringen met een economisch nut

Investeringen met economisch nut, met kostenheffing
Het gaat om investeringen in rioleringswerken incl. wegherstel, die bekostigd worden uit het rioolrecht.

Investeringen met uitsluitend maatschappelijk nut (openbare ruimte)

Vijf grootste investeringen van 2023

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekking aan deelnemingen
Het betreft deelnemingen in het vermogen van samenwerkingsverbanden zoals de Rova, Vitens, de BNG en het Aandelen Technofonds Flevoland BV.

Overige langlopende leningen:

De Stichting SVn verstrekt namens gemeenten leningen aan particulieren in het kader van woningverbetering en restauratie van monumenten. Volgens raadsbesluiten mag het college € 6,2 miljoen. uitlenen via SVn. Er is door SVn voor € 2,7 miljoen. aan leningen verstrekt, 103 stuks. Aan SVn is daarenboven nog € 2,1 miljoen werkkapitaal ter beschikking gesteld.                           
Overige verstrekte langlopende leningen
Er zijn twee leningen verstrekt aan de Stichting Sportaccommodatie Urk in het kader van de financiering van sporthal De Schelp en de sporthal De Vlechttuinen. In 2023 zijn geen nieuwe leningen verstrekt. Er is geen sprake van achterstanden bij het betalen van de rente en aflossing. Aan de gemeente is het recht van eerste hypotheek verstrekt op de beide sporthallen.

Daarnaast betreft deze post leningen die zijn verstrekt in het kader van de sociale zekerheid waaronder de regeling Bijzondere Bijstand Zelfstandigen.

VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden

De in de balans opgenomen voorraden worden uitgesplitst in de volgende categorieën:

Een zeer gering deel van de voorraden bestond uit enige verbruiksgoederen zoals  representatieartikelen en de documentenvoorraad burgerzaken. Er is met ingang van 2023 voor gekozen deze geringe voorraden niet meer op de balans op te nemen.

Onderhanden werk, gronden in exploitatie

Het onderstaande overzicht geeft de boekwaarden van de gronden in exploitatie weer:

In het bovenstaande overzicht is de boekwaarde gronden in exploitatie 31 december 2022 € 52,2 miljoen, dit is inclusief de gevormde voorzieningen voor de complexen Zeeheldenwijk, Port of Urk en Grex Westgat (totaal € 3,8 miljoen).

Op 31 december 2023 is de boekwaarde gronden in exploitatie € 56,3 miljoen, dit is inclusief de gevormde voorzieningen voor de complexen Zeeheldenwijk, Port of Urk en Grex Westgat (totaal € 3,9 miljoen).

Uitzettingen met een rentetypische looptijd < 1 jaar

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Vorderingen op openbare lichamen                     
Het betreft met name te verrekenen btw met vooral het btw-compensatiefonds.

Uitzettingen in 's Rijks schatkist               
Op grond van de regeling Schatkistbankieren moeten overtollige liquide middelen op een rekening bij de Nederlandse staat worden gestald.

Overige vorderingen
De inning van de vorderingen heeft een normaal verloop. De voorzieningen voor oninbare posten worden jaarlijks aan het eind van het jaar bijgesteld. De afname van deze voorziening is voornamelijk ontstaan door de definitieve afwaardering van vorderingen van de haven.

De rekening-courant verhouding met derden betreft een rekening-courant met het Zelfstandigenloket Flevoland (ZLF) Lelystad (in het kader de BBZ verstrekkingen) en de Port of Urk B.V.

Liquide middelen

Overlopende activa

VASTE PASSIVA

Eigen vermogen

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Toelichting reserve mutaties

Hieronder worden de aard en reden van de belangrijkste toevoegingen en onttrekkingen per reserve toegelicht.

Algemene Reserve
Bufferfunctie in het kader van het weerstandsvermogen van de gemeente Urk. Op basis van de nota risicomanagement en weerstandsvermogen dient de beschikbare weerstandscapaciteit minimaal gelijk te zijn aan de benodigde weerstandscapaciteit waarbij de algemene reserve als sluitpost dient. De mutatie van circa 5,5 miljoen bestaat geheel uit de resultaatbestemming van de jaarrekening 2022.

Incidentele doeleinden
Het betreft hier de o verheveling van budgetten naar het volgende begrotingsjaar. De onttrekkingen (€ 1.575.331) bestaan voor een groot deel uit de SPUK SUVIS die in 2023 deels gebruikt is en deels terugbetaald is aan (het rijk/Provincie). Daarnaast bestaan de onttrekkingen uit groot onderhoud aan het Noorderzand en het digitaliseren van het bouwarchief.

Nieuwe projecten Ka17
Deze reserve is g evormd bij de kadernota 2017, in het kader van de dekking van nieuwe projecten 2017. In 2023 is deze reserve opgeheven.

Wachtgelden wethouders
Deze reserve dient ter dekking van wachtgelden voormalig wethouders. In 2023 een bedrag van € 57.008 onttrokken voor wachtgeld van een ex-wethouder.

Frictiekosten personeel
Deze e galisatiereserve dient ter dekking van ontslagvergoedingen personeel. In 2023 is voor een bedrag van € 13.700 onttrokken voor een ontslagvergoeding en er is € 71.729 onttrokken voor dekking van kosten van het generatiepact. In 2023 is er ook een toevoeging van € 65.000 aan de reserve geweest.

IBOR egalisatie exploitatie
Deze egalisatiereserve dient ter dekking van het beleidsplan openbare ruimte zoals dat in december 2021 is vastgesteld. Omdat de benodigde budgetruimte pas in 2025 beschikbaar komt uit de stelpost areaaluitbreidingen, is het verhoogde totale IBOR-budget in de jaren 2022 t/m 2024 gedekt door een bijdrage van deze reserve.

Binnensportaccommodaties
Deze reserve valt in 2023 vrij. De kosten voor onderhoud zijn opgenomen in het gebouwenbeheerplan. Voor de dekking van dit plan is een onderhoudsvoorziening gevormd.

Monumenten en beeldbepalende panden
In de reserve is een beperkt aantal malen eenmalig geld gestort, langere tijd geleden, in 2013 en 2018. Uit de reserve werden jaarlijks structurele uitnames gedaan om de subsidie-uitgaven van de subsidieregeling oude dorp af te dekken. Structurele kosten mogen echter niet gedekt worden uit een reserve: de middelen in een reserve zijn per definitie incidentele middelen. Daarom wordt deze reserve in 2023 opgeheven.

Participatie
Deze reserve dient voor het opvangen van financiële risico's voortvloeiend uit de participatiewet. Het gaat om de taakvelden 6.3, 6.4 en 6.5. Het maximum van deze reserve is € 2.000.000. De onttrekkingen (€ 145.733) bestaan uit dekking van de kosten voor inhuur kosten voor hulp en steun.

Sociaal Domein
Deze reserve dient voor het opvangen van financiële risico's in het sociaal domein. Het gaat hierbij om taakveld 6, exclusief de taakvelden 6.3, 6.4 en 6.5. en om taakveld 7.1. Het maximum van deze reserve is € 4.500.000. De onttrekking (€ 40.000) bestaat uit dekking van de kosten van een gedragskundige.

Begraafplaatsen
De reserve begraafplaatsen is in 2023 opgeheven, omdat in de eerste tussentijdse rapportage 2022 (raad juni 2022) en de nota Reserves en voorzieningen 2022 (begrotingsraad november 2022) door de raad werd besloten deze reserve op te heffen.

Afvalstoffenheffing
Deze reserve dient als egalisatie van de resultaten van de afvalstoffenheffing. Bij het onderdeel gemeentereiniging verlopen de inkomsten en uitgaven jaarlijks budgettair neutraal. Indien er in een jaar sprake is van een overschot of tekort dan wordt dit verrekend met de reserve afvalstoffenheffing. In 2023 was sprake van een tekort. Dit tekort bedroeg € 37.775 en is onttrokken van de reserve.

Afschrijvingen
Dit betreft een reserve ter dekking van afschrijvingslasten.

SVN starters bestaande woningen
Deze reserve diende ter dekking van negatief saldo startersleningen. Omdat dit structurele kosten zijn, en structurele kosten niet gedekt moeten worden uit een reserve (de middelen in een reserve zijn per definitie incidentele middelen) is de reserve opgeheven.

Infrastructuur (3e brug)
Het betreft hier een reserve ter financiering van de realisatie van de 3e brug. De toevoeging is een gevolg van winstneming bij Oranjewijk en Zwolse Hoek 5.

Fonds dorpsuitleg
Het betreft hier een r eserve ter financiering van bovenwijkse voorzieningen. De toevoeging is een gevolg van winstneming bij Oranjewijk en Zwolse Hoek 5.

Algemene reserve Grondzaken
Bufferfunctie in het kader van het weerstandsvermogen van de grondexploitatie. De risico's van de grondexploitatie worden in eerste instantie afgedekt door deze reserve. Mocht dit ontoereikend zijn, dan vindt afdekking door de algemene reserve plaats. In de paragraaf grondbeleid is een overzicht opgenomen van het verloop van deze reserve in 2023.

Strategische aankopen
Dekking van aankopen en incidentele kosten strategische aankopen. In 2023 zijn de exploitatiekosten van strategische gronden uit de reserve gedekt.

Voorzieningen; voor diverse doeleinden

Toelichting voorziening mutaties

Hieronder worden de aard en reden van de belangrijkste toevoegingen en onttrekkingen per voorziening toegelicht.

Wethouders (o.b.v. wet APPA)
Pensioenvoorziening wethouders, vloeit voort uit een wettelijke taak. In 2023 heeft de jaarlijkse toevoeging van € 34.863 plaatsgevonden. Op basis van herrrekeningen is er € 63.438 onttrokken. Dit als gevolg van de oplopende rekenrente.

Personeel Bovenwettelijk verlof
Op basis van de CAO (2023) mag de medewerker nu wettelijk en bovenwettelijk verlof opnemen voor toekomstig gebruik. Hiervoor is een voorziening gevormd.

ICT Beheerplan
Met behulp van deze voorziening worden de kosten voor groot onderhoud ICT geëgaliseerd. De jaarlijkse toevoeging en onttrekking vinden op basis van een vastgesteld beheerplan plaats.

Gebouwenbeheer
Met behulp van deze voorziening worden de kosten voor groot onderhoud gebouwen geëgaliseerd. De jaarlijkse toevoeging en onttrekking vinden op basis van een vastgesteld beheerplan plaats. Het Meerjaren onderhouds- en duurzaamheidsplan is door de raad vastgesteld in mei 2023.

Havenbeheer
Met behulp van deze voorziening worden de kosten voor groot onderhoud haven geëgaliseerd. De jaarlijkse toevoeging en onttrekking vinden op basis van een vastgesteld beheerplan plaats. Het plan en de voorziening worden betrokken bij de toekomstige vervanging van kades.

Onderwijs (groot onderhoud)
Egalisatie lasten groot onderhoud schoolgebouwen. In 2023 wordt deze voorziening opgeheven en het restant bedrag is overgeheveld naar de voorziening Gebouwenbeheer.

Sportpark renovatie velden
Egalisatie lasten groot onderhoud sportpark velden. In 2023 is deze voorziening opgeheven.

Onderhoud zwembad
Egalisatie lasten groot onderhoud zwembad. In 2023 wordt deze voorziening opgeheven en het restant bedrag is overgeheveld naar de voorziening Gebouwenbeheer.

Kunstobjectenbeheer
Egalisatie lasten groot onderhoud kunstobjecten.

Kindcentrum
Egalisatie lasten groot onderhoud kindcentrum. In 2023 is deze voorziening opgeheven en het restant bedrag is overgeheveld naar de voorziening Gebouwenbeheer.

Rioleringsfonds
Egalisatie riooltarieven. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking op basis van het gemeentelijk rioleringsplan. Indien er in een jaar sprake is van een overschot of tekort dan wordt dit verrekend met de voorziening. Daarnaast zijn de onttrekking en storting verantwoord rondom de aanleg van verbindingssloot Urk.

Beheerplan machines en voertuigen
Egalisatie kosten groot onderhoud machines en materialen. Jaarlijkse toevoeging en onttrekking opgenomen in de begroting.

Vaste schulden; looptijd van 1 jaar of langer

De totale rentelast over 2023 van de vaste schulden bedroeg € 1.461.000. De transitorische (nog te betalen) rente bedraagt € 699.000.

VLOTTENDE PASSIVA

Netto vlottende schulden; looptijd korter dan 1 jaar

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Overige kasgeldleningen
Deze post bevat deze kasgeldleningen die openstonden op balansdatum.

Overige schulden
Deze post is opgebouwd uit diverse verplichtingen. Op deze post worden verplichtingen inzake de diverse afdrachten van heffingen en premies verantwoord, zowel betreffende lonen gemeentepersoneel als van uitkeringen in het sociale domein. Daarnaast bevat deze post de crediteurenbedragen die in 2023 als kosten in de exploitatie zijn verantwoord, maar waarvan de daadwerkelijke betaling in 2024 valt.

Overlopende passiva

Deze balanspost is uitgesplitst in de volgende categorieën:

Nog af te wikkelen bijdragen van diverse overheden
Het betreft de van andere overheden ontvangen bijdragen voor specifieke doeleinden. De middelen moeten in een volgend jaar besteed worden, of worden terugbetaald aan de betreffende medeoverheid. Het saldo is ten opzichte van 2022 gedaald en is als volgt te specificeren:

Verplichtingen die in een volgend jaar tot betaling komen
Bij dit onderdeel horen de kosten die in 2023 zijn verantwoord op de budgetten, maar waar de factuur nog in 2024 ontvangen moet worden. Daarnaast zijn hier ook een aantal ontvangen waarborgsommen inzake de Veiling IJsselmeervis- en grondexploitatie opgenomen die in 2024 terugbetaald worden.

Overige vooruit ontvangen bedragen die tot bate in volgend jaar komen
Bij dit onderdeel horen de baten die in 2024 verantwoord worden, maar waar de ontvangst in 2023 heeft plaatsgevonden.

GEWAARBORGDE LENINGEN

Wij verwachten niet dat zich in de nabije toekomst aanspraken zullen voordoen.

Gebeurtenissen na balansdatum

Er zijn geen gebeurtenissen opgetreden na balansdatum die van invloed zijn op de jaarrekening 2023.